మనువు వివాహ పద్ధతులను 8 గా విభజించాడు.
బ్రాహ్మోదైవ స్తధైవార్షః ప్రాజాపత్యస్తధాసురః |
గాంధర్వో రాక్షసశ్చైవ పైశాచ శ్చాష్టమోథమః ||
1. బ్రాహ్మం, 2. దైవం, 3. ఆర్షం, 4. ప్రాజాపత్యం,
5. అసురం, 6. గాంధర్వం, 7. రాక్షసం, 8. పైశాచం
అని వివాహాలు ఎనిమిది రకాలు.
1. బ్రాహ్మం:
అలంకరించిన కన్యను పండితుడు,
శీలవంతుడు అయిన వరుని ఆహ్వానించి
దానం చేస్తే బ్రాహ్మ వివాహమౌతుంది.
ఉదా: శాంతా ఋష్యశృంగుల వివాహం
2. దైవం:
యజ్ఞంలో ఋత్విక్కుగా వున్న వారికి -
దక్షిణగా కన్యను ఇచ్చి వివాహం చేస్తే
అది దైవ వివాహమౌతుంది.
3. ఆర్షం:
వరుని నుండి గోవుల జంటను తీసుకొని
కన్యను ఇవ్వటం ఆర్ష వివాహం.
ఇది ఋషులలో ఎక్కువగా వుండేది
గనుక ఆర్షం అయింది.
4. ప్రాజాపత్యం:
వధూవరులిద్దరు కలిసి
ధర్మాన్ని ఆచరించండి అని చెప్పి
కన్యాదానం చేయటం ప్రాజాపత్యం అవుతుంది
. (సీతారాములు)
5. అసురం:
వరుని వద్ద డబ్బు తీసుకుని కన్యను యిస్తే
అది అసుర వివాహం. (ఉదా: కైకేయీ దశరథులు)
6. గాంధర్వం:
పరస్పరం అనురాగంతో (మంత్ర విధానం లేకుండా)
చేసుకునేది గాంధర్వ వివాహం. (ఉదా: శకుంతలా దుష్యంతులు)
7. రాక్షసం:
యుద్ధం చేసి, కన్యను అపహరించి,
ఎక్కడికో తీసుకువెళ్ళి చేసుకొనే వివాహం రాక్షసం అంటారు
. (ఉదా: మండోదరి రావణులు)
8. పైశాచం:
కన్యను నిద్రావస్థలో అపహరించి చేసుకున్నది పైశాచం.
వీటిలో
బ్రాహ్మం శ్రేష్ఠం,
ప్రాజాపత్యం ధర్మబద్ధం,
రాక్షసం, పైశాచం నిషిద్దం.